Burun tıkanıklığı nedir? Burun tıkanıklığına ne iyi gelir?

Burun tıkanıklığı, çok farklı etkenlere bağlı olarak gelişebilen bir tıbbi belirtidir. Bu etkenler burunda bulunan anatomik yapılardaki yapısal bozukluklar ve bunlara ait iltihaplanmalar şeklinde iki ana grupta ele alınır.

Burunda bulunan yapısal elemanlardan nazal septum deviasyonu, burun eti ve geniz etinde şişme en sık karşılaşılan anatomik burun tıkanması nedenlerindendir. Burundaki iltihaplanma süreçlerine bağlı tıkanıklık sebepleri ise soğuk algınlığı, gribal enfeksiyonlar, sinüzit ve saman nezlesi gibi tıbbi durumlardan oluşur.

Peki burun tıkanıklığı nedir? Burnun en önemli görevlerinden birisi olan solunumun, sözü edilen faktörlere dayalı olarak yerine getirilememsi durumuna burun tıkanıklığı denir.

Burun tıkanıklığı neden olur?

Burnu ikiye ayıran kıkırdak ve kemikten oluşan ortadaki duvar benzeri yapıya tıp dilinde nazal septum adı verilir. Bu nazal septumda eğrilik olması durumu ise nazal septum deviasyonu olarak adlandırılır. Nazal septum deviasyonu, burun tıkanıklığı etkenleri arasında sık karşılaşılanlardan biri olarak göze çarpar. Tedavisi ise cerrahi olarak burun septumunun düzeltilmesini içerir.

Her iki burun boşluğunda üçer adet bulunan ve burun eti olarak bilinen konka ismindeki yapılarda şişme olması, burun tıkanıklığının yanında sinüslerin açıldığı deliklerde de tıkanıklığa neden olur. Sinüsler orta konkaya açıldığı için ortada bulunanlarda şişlik olduğunda sinüs havalanması bozulur ve dolayısıyla sinüsler iltihaplanarak sinüziti ortaya çıkarır. Sinüzit de baş ağrısına neden olarak yaşam kalitesinin bozulmasına sebep olur. Yani basit gibi gördüğümüz burun tıkanıklığı, domino etkisiyle pek çok olumsuz duruma kapı aralar.

Burnun anotomik yapısını oluşturan septumdaki eğrilik ya da konkalarda şişme, yüzde bulunan trigeminal sinire bası yaparak sinir boyunca yayılan burun kökenli bir baş ağrısı etkeni olarak karşımıza çıkar. Migrenle karışabildiğinden ikisini ayırt edebilmek adına hastadan detaylı bir öykü alınması önem taşır.

Burnun tıkalı olması, nefes alıp vermeyi zorlaştırarak yaşam ve uyku kalitesinin bozulmasına neden olur. Geceleri burunda tıkanıklık olması sebebiyle horlama, uyku apnesi gibi uyku bozuklukları ve kronik yorgunluk gibi sağlık sorunlarına sebebiyet verir.

Alerjik rinit, uzun süreli burun tıkanıklığının önemli inflamatuar nedenleri arasında başı çeker. Özellikle ilkbaharda bitki polenleri nedeniyle burun tıkanıklığı ile birlikte burun akıntısı, burunda kaşıntı, hapşırma, öksürük, boğaz ağrısı gibi belirtilerde artış meydana gelir. Sabahları olan, bahar ve yaz mevsiminde artış gösteren burun tıkanıklığı belirtileri, saman nezlesinin bir sonucu olarak karşımıza çıkar.

Burun akıntısı etkenleri

Burun içerisinde, soluduğumuz havayı nemlendirmek için mukus adı verilen bir sıvı üreten bezler bulunur. Eğer çeşitli tıbbi durumlar nedeniyle bezlerin çalışması etkilenirse, normalden fazla sıvı salgılanması olur ve bunun sonucunda da burun ya da geniz akıntısı meydana gelir. Kışın geçirilen grip, nezle gibi üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle burun ve geniz akıntısı sık olarak karşımıza çıkar. Yazın ise enfeksiyondan ziyade alerjik etkenler nedeniyle burun akıntısı olur.

Burun akıntısı, alerjiye bağlı olarak bütün sene görülebilir ve son derece rahatsızlık veren bir belirti olduğundan kişilerin hayat kalitesini bozar. Burun tıkanıklığı için doktorlar ağızdan tablet ya da burun spreyi reçete ederler. Fakat bu ilaçların da başka yan etkileri nedeniyle sürekli kullanılması zorlaşmaktadır. Alerji belirtilerinden kurtulmanın en iyi yolu, sebeplerin ortadan kaldırılması olarak ifade edilmektedir. Bahar aylarında polenlerin yoğun olduğu sabah saatlerinde mümkünse dışarı çıkmamak ve camları açmamak alerjik reaksiyonları azaltır. Alerjinin en önemli tetikleyicisi olan ev tozunun temizlenerek uzaklaştırılması büyük önem taşır.

Burun tıkanıklığına çözüm nedir?

Burun tıkanıklığına çözüm bulunabilmesi için, öncelikle burun tıkanıklığına yol açan sebebin saptanması önem taşır. Etken saptandıktan sonra, buna yönelik çok yönlü ve kapsamlı bir tedavi planı hazırlanır. Eğer tıkanıklık burun septumundaki eğrilikten kaynaklanıyorsa, tedavi ameliyatla eğriliğin düzeltilmesinden oluşur. Burun eti büyümesi nedeniyle olan tıkanıklıklar, ilaçlar ve burun spreyi kullanılarak tedavi edilir. Bazen bu yapıların cerrahi işlemle alınması gerekebilir. Burun eti ile geniz etinin farklı yapılardır ve karıştırılmamalıdır.  Burun eti, tıp dilinde konka adı verilen yapıların, geniz eti ise adenoidlerin yerine kullanılan ifadelerdir. Çocuklarda görülen burun tıkanıklığı en sık olarak, tıp dilinde adenoid hipertrofisi olarak bilinen geniz eti büyümesi sebebiyle ortaya çıkar.

Burun tıkanıklığı belirtileri nelerdir? 

Burun tıkanıklığında ağızdan nefes alıp verme durumu ortaya çıkar. Geceleri ağzı açık uyuma, horlama ve sürekli devam eden yorgunluk burun tıkanıklığının belirtileri arasında bulunur. Ağızdan solunması, dudaklarda kuruluğa ve ağız kokusuna yol açabilir. Ağız kuruluğu ve boğaz enfeksiyonu sıklığında artış ağızdan nefes alıp verme sonucunda görülebilen ikincil belirtiler arasında yer alır. Burun tıkanıklığına burun akıntısı, burunda kuruluk ve kaşıntı, hapşırma gibi başka belirtiler de sıklıkla eşlik eder.

Bebeklerde burun tıkanıklığı, emme ve beslenme bozukluklarına neden olur. Ağızdan nefes almayı henüz bilmeyen bebeğinizin burnu tıkanırsa solunum güçlüğü ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu durumda acilen doktorunuzdan yardım istemeniz önem taşır.

Burun tıkanıklığına ne iyi gelir?

Burun tıkanıklığı, burun akıntısı ve eşlik eden kaşıntı, kuruluk ve hapşırma gibi rahatsız edici belirtilerin hafife alınmaması ve uygun ilaçlarla ve doğal yöntemlerle tedavi edilmesi gerekir. Okaliptus yağı içeren ürünler bu belirtilerde olumlu sonuçlar alınmasında yardımcı olabilir. Fakat okaliptus, alerjiye neden olabileceği için özellikle küçük çocuk ve bebeklerde tehlikeli sonuçlara yol açabileceğinden kullanılmaması gerekir. Burun içinde oluşan kuruluk ve tahriş için E vitamini içeren nemlendirici yağlar ya da kremler tercih edilebilir. Tabi ki öncelikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesi şarttır. Alerjik durumunuz varsa, toz, duman, keskin kokular gibi alerji yapan maddelere maruz kalmaktan kaçınmak önem taşır.